Hand- en Onderarmmassage bij Dementie: Kleine Gebaren, Groot Effect

Voor zorgprofessionals, mantelzorgers en iedereen met hart voor ouderen

Dementie brengt vaak onrust, angst en prikkelbaarheid met zich mee. Voor ouderen een situatie, waar zij zelf niet de regie over hebben. Voor zorgverleners én mantelzorgers kan dat leiden tot stress en machteloosheid. Maar wat als een simpele aanraking, zoals een handmassage, al merkbare rust kan brengen?

Emelie van Beusechem en Eline Koks middelbare scholieren onderzochten in het kader van een scriptie opdracht, het effect van hand- en onderarmmassage op het gedrag en welzijn van 30 ouderen met dementie.

Hun doel: klopt de hypothese dat verwacht mag worden dat deze massagevorm een positief effect heeft op ouderen met dementie.

Het Onderzoek in het Kort

De observaties zijn gedaan door masseurs van de stichting Massage voor de Zorg.

• Aantal deelnemers: 30 mensen met dementie

• Periode: 3 weken

• Interventie: Eénmalige hand- en onderarmmassage van 20 minuten

• Setting: Rustige ruimte of huiskamer, massageolie op basis van essentiële oliën, zachte achtergrondmuziek

• Metingen: Gedrag, vrolijkheid, gevoel van veiligheid en ontspanning werden gemeten vóór en na de massage

  
  

Gedrag: Van Onrust naar Ontspanning

De gedragsscore werd op een schaal van 1 (geen onrust) tot 10 (veel onrust) gemeten. Na de massage daalde het gemiddeld onrustniveau significant.

Gemiddelde gedragsscore vóór massage: 6,9

Gemiddelde gedragsscore na massage: 4,2

Welzijn: Vrolijker, Veiliger, Meer Ontspanning

Deelnemers gaven hogere scores aan hun gevoel van vrolijkheid, veiligheid en ontspanning na afloop van de massage:

Dimensie	Gem. voor massage	Gem. na massage
Vrolijkheid	5,0	7,1
Veiligheid	5,5	7,5
Ontspanning	4,5	7,2

Deze resultaten zijn ook zichtbaar in onderstaande grafiek:

Wat Vonden de Zorgverleners?

“Veranderingen zijn duidelijk zichtbaar.”

“Een bewoner begon te glimlachen, iets wat we in weken niet hadden gezien.”

“De sfeer op de huiskamer verandert tijdens de massages. Het wordt rustig en voelt veel veiliger”

“Als verzorger voel ik ook het effect en heeft het invloed op mijn eigen energie en gemoedstoestand.”

De massages boden niet alleen rust voor de bewoners, maar ook voor de medewerkers zelf. Veel zorgverleners gaven aan dat deze vorm van aandacht iets is waar zij zelf te weinig aan toe komen.

Over de Onderzoekers

Emelie en Eline wilden laten zien dat persoonsgerichte aandacht meer doet op het gebied van welzijn dan protocollen. Zij constateren hoe kleine gebaren grote impact kunnen hebben. Hun onderzoek pleit voor meer aandacht, nabijheid en aanraking in de ouderenzorg.

 Aanbevelingen:

• Durf aanraking/massage in te zetten als middel om rust te brengen

• Observeer het effect, zowel op gedrag als stemming

• Zie het niet als extra taak, maar als waardevolle verbinding in het dagelijks leven

Conclusie

De kracht van aanraking wordt nog te vaak onderschat. Uit dit onderzoek blijkt dat een eenvoudige handmassage veel verschil kan maken in het leven van iemand met dementie. Niet alleen daalt het onrustniveau, ook gevoelens van vrolijkheid, veiligheid en ontspanning nemen toe.

Een klein gebaar. Een groot effect.

Het onderzoek is beschikbaar als download: Onderzoek effecten hand-onderarmmassage op ouderen met dementie